რა არის პილატესი
- salomemumladze1
- Feb 9
- 4 min read
შესავალი
პილატესი დღესდღეობით ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი სავარჯიშო სისტემაა მსოფლიოში. მისი პოპულარობა დღითიდღე იმატებს საქართველოშიც. რა დგას ამ მეთოდის უკან და რატომ მოსწონთ ის ასე ძალიან?
პილატესი თავდაპირველად სარეაბილიტაციო პროგრამას წარმოადგენდა. დღეს კი ყველა ასაკობრივი და ფიზიკური მომზადების ადამიანს ეხმარება, გაიუმჯობესოს მოქნილობა და გაიძლიეროს კუნთები. თუმცა ეს არ არის ყველაფერი - პილატესის დახმარებით ადამიანები ახერხებენ სხეულისა და გონების ერთიანობის მიღწევას, რაც თავის მხრივ, მრავალ პრობლემასთან გამკლავებას უადვილებს მათ.
ამ ბლოგპოსტში გაიგებ, თუ რა არის პილატესი, რით გამოირჩევა ის, რა უპირატესობები აქვს სხვა მეთოდებთან შედარებით და რაში შეიძლება გამოიყენო პირადად შენ.
პილატესის ისტორია
პილატესის მეთოდი შეიქმნა 100 წლის წინ აშშ-ში, გერმანელი ემიგრანტის, ჯოზეფ პილატესის მიერ. მან თავის მეთოდს “Contrology”, ანუ კონტროლის ხელოვნება დაარქვა, რაშიც ზუსტი, კონტროლირებული მოძრაობები იგულისხმებოდა.
თავდაპირველად ამ მეთოდს იოზეფ პილატესი პირველ მსოფლიო ომში დაჭრილი და დაშავებული ჯარისკაცების რეაბილიტაციისთვის იყენებდა. მოგვიანებით მან გახსნა სტუდია ნიუ-იორკში და ათლეტებს და მოცეკვავეებს ავარჯიშებდა, რომლებმაც მალევე შეიყვარეს ეს მეთოდი.
მას შემდეგ ყოველმა ახალმა თაობამ რაღაც ახალი შესძინა პილატესის მეთოდს. განსაკუთრებით პოპულარული კი 90-იან წლებში გახდა.
პილატესის უნიკალურობა
რა ხდის Pilates-ს ასე განსაკუთრებულს და გამოარჩევს მას სხვა მეთოდებისგან?
ბევრი ფიტნეს პროგრამისგან განსხვავებით, რომლებიც უფრო მეტად ფოკუსირებულია გამძლეობაზე ან კუნთების ზრდაზე, პილატესი ეფუძნება „გონება-სხეულის კავშირს“. ეს ნიშნავს, რომ მოძრაობები ხორციელდება შეგნებულად, ნელა და მაქსიმალური კონტროლით. ყველა მოძრაობას აქვს მკაფიო ფუნქცია და სიზუსტე მაქსიმალურად ზრდის ვარჯიშის ეფექტურობას. დიდი მნიშვნელობა აქვს სუნთქვას და წონასწორობას, ასევე გონების მაქსიმალურ ჩართულობას.
პილატესი აძლიერებს არა მხოლოდ დიდ კუნთებს, არამედ ღრმა სტაბილიზატორ კუნთებსაც სწვდება, როგორიცაა ზურგისა და მენჯის ფსკერის კუნთები. მუცლის კუნთებთან ერთად ზურგისა და მენჯის კუნთები ქმნის ე.წ. კორსეტს, რომლის სიძლიერე, პილატესის მიდგომების მიხედვით, მთელი სხეული ფლობისთვის არის აუცილებელი. ეს საჭიროა არა მარტო უშუალოდ ვარჯიშის დროს, არამედ ყოველდღიურ ცხოვრებაში, რამდენადაც ამ გზით მცირდება ტრავმების რისკი და სხვადასხვა დავალების შესრულება სხეულს უმარტივდება.
პილატესის სახეობები
არსებობს ორი სახის პილატესი:
Mat Pilates: სავარჯიშოები სრულდება ხალიჩაზე, ხშირად მცირე დამხმარე საშუალებებით, როგორიცაა წინაღობის რეზინი, ბურთი, რგოლი და სხვ..
Reformer Pilates: აქ ვარჯიშობთ სპეციალურად შემუშავებული აღჭურვილობით, როგორიცაა უმეტესად რეფორმერი, ასევე კადილაკი ან სკამი.
დღესდღეობით არსებობს პილატესის რამდენიმე მიმადინარეობა, რომლებიც განსხვავდება იმით, თუ რამდენად იზიარებს და განუხრელად იყენებს ჯოზეფ პილატესის მეთოდებს.
გამოყოფენ სამ ძირითად სახეობას: კლასიკური პილატესი, Power პილატესი და Yogalates. ამ მიმდინარეობების შესახებ დეტალურად გაიგებთ სტატიაში “როგორია პილატესი? 3 ძირითადი სახეობა”.
როდის და რისთვის გამოიყენება პილატესის მეთოდი?
Pilates-ის შესაძლო გამოყენება ძალიან მრავალფეროვანია და მერყეობს პრევენციისა და რეაბილიტაციის პროგრამებიდან ფიტნეს ვარჯიშამდე:
რეაბილიტაცია და პრევენცია: პილატესს ხშირად იყენებენ ფიზიოთერაპიაში კუნთების სისუსტის მოსახსნელად და პოზის გასაუმჯობესებლად. პილატესი არის იდეალური მეთოდი კუნთების გასაძლიერებლად და ტკივილის შესამსუბუქებლად, მაგალთად ზურგის პრობლემების დროს ან ოპერაციების შემდეგ.
ფიტნესი და სპორტი: ბევრი სპორტსმენი თავის რეგულარულ ვარჯიშს უმატებს პილატესს, რადგან ეს ხელს უწყობს მოქნილობის გაუმჯობესებას და კორსეტის (სხეულის ცენტრის) გაძლიერებას. პილატესი აუმჯობესებს მოძრაობის ხარისხს, რაც სასარგებლოა სპორტის ბევრ სახეობაში. ცხადია, არასპორტსმენ, ჩვეულებივ მოვარჯიშესაც
მენტალური ჯანმრთელობა: პილატესი დიდ აქცენტს აკეთებს სხეულის გაცნობიერებაზე. ეს ასპექტი ხელს უწყობს ფსიქიკურ კეთილდღეობას და სტრესის შემცირებას. პილატესი იდეალურია იმ ადამიანებისთვის, რომლებიც ბევრს სხედან და განიცდიან სამსახურეობრივ ან სხვა ტიპის სტრესს, ასევე აწუხებთ კისრის, წელის და ზოგადად ხერხემლის პრობლემები, რომლებიც ხშირად სწორედ სტრესით არის გამოწვეული.
სუნთქვის მნიშვნელობა პილატესში
პილატესში სუნთქვა მთავარ როლს ასრულებს. მიზანმიმართული და კონტროლირებადი სუნთქვა ხელს უწყობს კუნთების გააქტიურებას და მოძრაობების ზუსტად შესრულებას. პილატესისთვის ტიპიურია ე.წ. გულმკერდის სუნთქვა, რომლის დროსაც სუნთქვა მიმართულია მკერდში და არა მუცელში.
ამ სუნთქვის ტექნიკას რამდენიმე უპირატესობა აქვს: ერთის მხრივ, ხელს უწყობს სხეულის სტაბილურობას, ხოლო მეორე მხრივ, დაძაბულობის მოხსნას მხრებსა და კისერზე. გარდა ამისა, მიზანმიმართული სუნთქვა გეხმარებათ, იყოთ კონცენტრირებული ვარჯიშის დროს და გააზრებულად გაააქტიუროთ საჭირო კუნთები.
პილატესის სუნთქვის შესახებ უფრო მეტს და დეტალურად წაიკითხავთ ბლოგპოსტში "პილატესის სუნთქვა".
გავრცელებული შეცდომები პილატესში
პილატესის ეფექტურობა ეფუძნება რამდენიმე პრინციპს. არსებობს რამდენიმე გავრცელებული შეცდომა, რომელსაც შეუძლია, შეამციროს ვარჯიშის ეფექტურობა:
ცუდი პოზა: ხშირად მოვარჯიშე არ იღებს საჭირო პოზას მოძრაობის დაწყებამდე ან უჭირს მისი შენარჩუნება მოძრაობის შესრულების პროცესში. ეს ამცირებს ვარჯიშის ეფექტურობას და შეიძლება, გამოიწვიოს ტკივილი.
დარღვეული სუნთქვა: ბევრ ადამიანს ავიწყდება სუნთქვა ვარჯიშის დროს ან ქვეცნობიერად იკავებს მას. ერთის მხრივ, ეს გავლენას ახდენს ვარჯიშის ეფექტურობაზე, მეორეს მხრივ კი ზრდის უსარგებლო დაძაბულობას კისრისა და მხრების ზონაში.
გადაჭარბებული დატვირთვა და ტემპი: პილატესში მნიშვნელოვანია საკუთარი საზღვრების პატივისცემა და თითოეული ვარჯიშის შესრულება ნელა და კონტროლით. სწრაფი ტემპით ან არასწორად შერჩეული კომპბინაცებით ვარჯიში ინსტრუქციის გარეშე, ზრდის ტრავმის რისკს.
პილატესი ორსულობის დროს
პილატესი იდეალურ შესაძლებლობას აძლევს მომავალ დედებს, არ მოდუნდნენ ორსულობისას და მოემზადონ მშობიარობისთვის.
რამდენადაც ის აძლიერებს მენჯის ფსკერის კუნთებს, რომელიც მნიშვნელოვან როლს ასრულებს მშობიარობის დროს და ასევე ხელს უწყობს დაბადების შემდგომ რეგენერაციას, პილატესი რეკომენდებულია მთელი ორსულობის მანძილზე (თუ არ არსებობს ექიმის მიერ დადასტურებული უკუჩვენება),
პილატესი თავისუფლად შეიძლება მორგებული იყოს ორსულის საჭიროებებს. მთავარია, შეარჩიოთ კვალიფიციური ინსტრუქტორი, რომელიც გამორიცხავს ისეთ ვარჯიშებს, რომელიც მოითხოვს მუცელზე წოლას, დიდი ხნით ზურგზე წოლას და მუცლის კუნთების ძლიერ დაძაბვას, განსაკუთრებით პრესის დინამიური ვარჯიშებით. ამის სანაცვლოდ რეკომენდებულია ორსულმა შეასრულოს ე.წ. პლანკები, რომელიც სრული სხეულის ჩართულობას მოითხოვს და პრესის კუნთებს ისე ამუშავებს, რომ ორსულს მოხრა არ სჭირდება.
ვარჯიშის დაგეგმვისას გასათვალისწინებელია ასევე ორსულის შეგრძნებები, ორსულობამდელი ფიტნეს ისტორია და ის, თუ რამდენი შეუძლია მას ამა თუ იმ დღეს.
პილატესი ზურგის პრობლემებისთვის
ზურგის ტკივილი ერთ-ერთი ყველაზე გავრცელებული ჩივილია ჩვენს თანამედროვე საზოგადოებაში. ღრმა კუნთების გაძლიერებით, განსაკუთრებით კორსეტის არეში, პილატესი გვთავაზობს ეფექტურ გზას ზურგის ტკივილის თავიდან ასაცილებლად ან მოსახსნელად.
როგორ ეხმარება პილატესი? მიზანმიმართული კომპლექსური ვარჯიშები მუცლის და ზურგის კუნთების გასაძლიერებლად ეხმარება ხერხემლის სტაბილიზაციის მიღწევაში.
გარდა ამისა, არსებობს სპეციალური სავარჯიშოები ზურგისთვის, რომლებიც ლოკალურად მოქმედებს და უზრუნველყოფს ხერხემლის ზოგად ჯანმრთელობას, პოზის გაუმჯობესებას და მოძრაობის რადიუსის გაზრდას.
პილატესი სხვადასხვა ასაკობრივი ჯგუფისთვის
ხშირად ფიქრობენ, რომ პილატესის სავარჯიშოდ მოქნილი უნდა იყო. ასევე ხშირად ისმება კითხვა, დაშვებულია თუ არა ბავშვებისთვის. პილატესს ასაკი არ აქვს, იგი შეიძლება ივარჯიშოს ნებისმიერი ასაკის ადამიანმა და თითოეული მათგანი მისი ასაკისთვის მნიშვნელოვან სარგებელს მიიღებს ამ მეთოდისგან.
გამოვყოთ ორი კატეგორია და განვიხილოთ თითოეული მათგანი.
ასაკოვანი ადამიანები: პილატესი ხანდაზმულებს ეხმარება, ჰქონდეთ მოქნილი და მყარი სახსრები, ძლიერი კუნთები და წონასწორობა. ეს ყველაფერი მნიშვნელოვანია ყოველდღიურ ცხოვრებაში, რათა ასაკოვან ადამიანს რაც შეიძლება დიდხანს შეეძლოს დამოუკიდებლად ცხოვრება და ყოველდღიური დავალებების/საქმეების დაუბრკოლებლად შესრულება.
ბავშვები და მოზარდები: მოზარდის ხერხემალი მოწყვლადია. განსაკუთრებით დღევანდელობაში, როცა ისინი არასაკმარისად მისდევენ სპორტს და ძალიან დიდ დროს ატარებენ ეკრანებთან. შედეგად ხშირია ხერხემლის განვითარების დარღვევები, არასწორი პოზა და ამასთან დაკავშირებული შინაგანი ორგანოების შეცვლილი ადგილმდებაორება. პილატესი უზრუნველყოფს ამ პრობლემების პრევენციას, ამასთანავე ხელს უწყობს კონცენტრაციას და კოორდინაციას.
შეჯამება
პილატესი უფრო მეტია, ვიდრე უბრალოდ ფიტნეს პროგრამა; ეს არის მეთოდი, რომელიც აკავშირებს სხეულსა და გონებას. ზუსტი, კონტროლირებადი მოძრაობები ხელს უწყობს კუნთების გაძლიერებას, აუმჯობესებს მოქნილობისა და ეხმარება სხეულის გაცნობიერებაში.
პილატესი არასდროს ხდება მოსაბეზრებელი, რადგან არის ძალიან მრავალფეროვანი და შესაძლებელია მოერგოს ყველა გემოვნებისა და ფიზიკური შესაძლებლობების მოვარჯიშეს.
ბონუსი
გარდა იმისა, რაც პილატესზეა ცნობილი და ხშირად განხილული, თითოეული მოვარჯიშე დროსთან ერთად იღებს ისეთ შედეგს, რომელიც ინდივიდუალურად მისთვის არის მნიშვნელოვანი. ეს შეიძლება იყოს ერთი შეხედვით წვრილმანი, სინამდვილეში კი ძალიან საყურადღებო. მაგალითად:
ძილის ხარისხის გაუმჯობესება,
მენსტრუალური ტკივილების მოხსნა ან შემცირება,
არტერიული წნევის დარეგულირება,
შარდის შეუკავებლობის მოხსნა.
იმისთვის, რომ დარწმუნდე პილატესის უპირატესობებში, საჭიროა, რომ სცადო. ყველაფერს ვერ გაიგებ, მაგრამ წარმოდგენის შექმნაში დაგეხმარება უფასო საცდელი ვარჯიში. წარმატებები!
Comments